Besin maddelerinin önemi çok büyüktür. Proteinlerin görevleri ve aminoasitler ile ilgili bu yazımızda ayrıntılı bir şekilde açıklama yapacağız.
Proteinlerin Görevleri Nelerdir?
Proteinlerin görevleri aşağıda belirtilmiştir.
- Hücre zarı, hormon ve enzimlerin yapısına katılırlar.
- Yapıcı, onarıcı ve düzenleyici olarak görev alır.
- Hücre zarının kendini yenilenmesine yardımcı olur.
- Hücre içinde su tutulmasını gerçekleştirirler.
- Vücut savunmasında rol oynayan antikor ve interferon maddelerinin yapısına katkıda bulunur.
- Zor şartlarda enerji verir.
- Kasların kasılmasını sağlar.
- Alyuvarların ve hemoglobinin yapısını katılır.
- Bileşik enzimlerin apoenzim kısmını oluşturur.
- Canlılarda en çok bulunan organik maddedir.
- Fibrinojenin yapısına katılarak kan pıhtılaşmasını sağlar.
- Yıpranan hücrelerin yenilenmesinde etkilidir.
- Kıkırdak, kemik kas gibi dokuların yapısına katılır.
- Hücre içi ve dışı sıvıların pH değişimlerini dengeleyerek homeostazi denilen iç dengenin korunmasında rol oynar.
- Solunum gazlarının taşınmasında görev almaktadır.
- Vücuttaki asit ve baz dengesini katkıda bulunur.
- Hücrenin büyüme ve bölünme olaylarında görevlidir.
Proteinlerin Birbirinden Farklı Olma Nedenleri Nelerdir?
- Aminoasit sayısının farklı olması
- Aminoasit sıralamasının değişiklik göstermesi
- Çok sayıda aminoasit çeşitlerinin bulunması
- Üretiminde görev alacak genlerin farklılığı
Proteinlerin birbirinden farklı olma nedenleri yukarıda belirtildiği gibidir.
Ayrıca bunu da okuyabilirsiniz: DNA Nedir? DNA’nın Yapı Birimi ve DNA’nın Yapısı
Protein Sentezi Nedir?
DNA yapılarında genetik kodlar vardır. Bu kodlara göre de ribozom organelinde protein sentezi gerçekleşir. Bu olay amino asitlerin aracılığıyla yapılır. Bu olaya protein sentezi adı verilmektedir.
DNA içerisinde RNA ile riboozomda protein sentezlenmesine sanal doğma adı denilir. DNA’nın kendini eşlemesine replikasyon denir. Böylece santral doğma replikasyon işlemi ile DNA’dan RNA’ya ve RNA’dan ise proteine doğru olacak şeklindedir. Protein sentezi bu şekilde gerçekleşmektedir.
Protein sentezinde görev alan 7 farklı yapı vardır. DNA, mesajcı RNA, taşıyıcı RNA, amino asitler, enzimler, ATP ve ribozom bu yapılardır.
Protein Sentezi Hücrelerin Hangi Kısımların Gerçekleşir?
- Sitoplazma
- Kloroplast
- Granüllü endoplazmik retikulum
- Mitokondri
Protein sentezi hücrelerinin gerçekleştiği kısımlar yukarıda gibi açıklanmıştır.
Ayrıca bunu da okuyabilirsiniz: Kalıtım Bilimi Nedir? Kalıtım Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Protein Sentezinin Aşamaları
Protein sentezleme işlemi 3 aşamada gerçekleşir.
1. Replikasyon
Hücrede bulunan DNA’ların içerisindeki genetik tamamı 2 katına çıkarılır. Ancak bu işlemde oluşturulacak genetik materyaller aynıdır.
2. Transkripsiyon
Nükleotit diziliminin RNA’nınki gibi olacak şekilde kopyalanmasıdır. Bu olay polimeraz enzimi sayesinde gerçekletirilir.
3. Translasyon
Transkripsiyon sonucunda ribozomlarda gerçekleştirilen amino asit zinciri ve polipeptit sürecidir. Bu süreçte ribozomlarda gerçekleştirilen amino asitler MRNA’daki kodlara uygun oluşturulur.
Proteinlerin Genel Özellikleri
Proteinlerin genel özellikleri aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir.
- Yapısında C, H, O ve N atomları vardır. Ayrıca bazılarında S ve P atomları da bulunabilir
- Yapıcı ve onarıcıdırlar.
- Zorunlu durumlarda enerji verici olarak da kullanılırlar.
- İnsan vücudunda depo edilemezler.
- Fazla protein yağa dönüştürülerek depolanır.
- Polimer maddelerdir. Bu yüzden sindirime uğrarlar.
- Sindirim sonucunda aminoasitleri oluştururlar.
- Monomerleri aminoasittir. Aminoasitler hücre zarından geçebilir.
- Genetik madde üzerindeki şifreye göre dehidrasyon sentezi ile ribozomda üretilirler.
- Yapılarında peptit bağı bulunur.
- Yüksek sıcaklık, pH gibi faktörler nedeniyle proteinlerin yapısı bozulmaktadır. Bu olaya denatürasyon denir.
Protein Fazlalığında Meydana Gelen Rahatsızlıklar Hangileridir?
- Kilo alımı
- Kabızlık
- Su kaybı
- Böbrek taşı
- Kanser riski oranının artması
- Kalp hastalıkları
- Kalsiyum ve kemik rahatsızlıkları
- Karaciğer problemleri
Protein fazlalığında meydana gelen rahatsızlıklar yukarıdaki gibidir.
Bir önceki yazımız olan Kalıtım Bilimi Nedir? Kalıtım Hakkında Bilmeniz Gerekenler başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
