Elektromanyetik spektrum, elektromanyetik radyasyonun tam alanıdır ve radyo dalgaları, ışık ışınları, X-ray ışınları ve gama ışınları içerir.
Elektromanyetik Spektrum Nedir?
Elektromanyetik dalgalar, farklı dalga boylarından oluşan bir spektrum oluşturur. Bu spektrum görünür ışık, X ışınları ve radyo dalgalarını içerir. Elektromanyetik radyasyon hem yararlı hem de tehlikeli olabilir.
Elektromanyetik radyasyon, saniyede 300 bin kilometre olan ışık hızında giden bir enerji formudur. İlerlerken enerjisi, elektrik ve manyetik alanlar arasında gidip gelir. Bir alan gücünü artırırken, diğeri azaltır. Bu değişimin gerçekleştiği hıza, radyasyonun frekansı adı verilir.
Farklı elektromanyetik radyasyon türlerinin farklı frekansları vardır. Örneğin radyo dalgalarının ışık ışınlarından daha düşük frekansları varken, mavi ışığın frekansı kırmızıdan yüksektir. Hertz (Hz) ile ölçülen elektromanyetik radyasyonun frekansı, elektrik alanının saniyede ulaştığı en yüksek değerdir.
Bilim adamları, elektromanyetik radyasyonun dalgalar halinde ilerlediğini söyler. Bunun nedeni uzayda ilerlerken elektrik ve manyetik alanların güçlerinin sürekli değişimidir. Dalgaboyuı dalganın elektrik alanını maksimum değerden minimum değere düşürüp daha sonra tekrar maksimuma yükselttiği zaman içinde kat ettiği mesafedir. Bu yüzden, dalgaboyu, ışık hızının frekansa bölümüne eşittir. Yayın frekansı 1.200 kilohertz ya da 1.200.000 Hz olan bir radyo istasyonu sinyalinin dalgaboyu 250 metredir.
Elektromanyetik spektrum, frekans ve dalga boyuna göre düzenlenmiş tüm elektromanyetik dalgaların bir sürekliliğidir. Güneş, dünya ve diğer cisimler, değişen dalga boylarında elektromanyetik enerji yayarlar. Elektromanyetik enerji, sinüzoidal dalgalar şeklinde ışık hızında uzaydan geçer.
Bir elektromanyetik dalga, düzlemlerde birbirlerine 90 derecelik açılarda titreşen elektrik ve manyetik alanların birleşimidir.
Elektromanyetik spektrum, en düşük frekanslardaki radyo dalgalarından, en yüksek frekanstaki gama ışınları arasındaki ışınları kapsar. Gözle görülen ışık, elektromanyetik spektrumun ortasındaki dar alanı kapsar.
Radyo dalgaları en düşük frekanslara ve en uzun dalga boylarına sahipken, gama dalgaları en yüksek frekanslara ve en kısa dalga boylarına sahiptir.
Işık, insan gözü tarafından görülebilen ve algılanabilen belirli bir elektromanyetik radyasyon türüdür, ancak bu enerji çok çeşitli dalga boylarında mevcuttur. Mikron, elektromanyetik dalgaların dalga boyunu ölçmek için temel birimdir.
Dalgaların spektrumu, dalga boyuna göre bölümlere ayrılmıştır. En kısa dalgalar, dalga boyları 10e-6 mikron veya daha az olan gama ışınlarıdır. En uzun dalgalar, kilometrelerce dalga boyuna sahip radyo dalgalarıdır. Görme aralığı, spektrumun 0,4 mikrondan (mavi) 0,7 mikrona (kırmızı) kadar olan dar bölümünden oluşur.
Bu dalgaların tümü, ışık hızında veya yaklaşık 300.000.000 m/s olan hızda boş uzayda hareket eder.
Görünür Spektrumun Renkleri
Beyaz ışık bir prizma kullanarak bir spektrum oluşturmak için bölünebilir . Bu prizma üçgen kesitli bir cam bloktur.
Işık dalgaları kırılırken prizmaya girip çıkar. Dalga boyu ne kadar kısa ise ışık, daha fazla kırılır. Sonuç olarak, kırmızı ışık en az kırılır ve mor ışık ise en çok kırılır. Renkli ışığın bir spektrum oluşturmak için yayılmasına neden olur. Buna dağılım denir.
Ayrıca bunu da okuyabilirsiniz: Işığın Rengi Nedir? Renk Karışımları ve Ana Renkler
Radyo Ve Mikrodalga
Radyo istasyonları, 150.000 Hz ile 20 milyon Hz arasında değişen frekanslarda yayın yapar. Her istasyon belirli bir frekans kullanır böylece dinleyiciler o istasyon için doğru frekanstaki dalgayı ayarlar.
Televizyon vericileri, 70 MHz ve 800 Mhz arasında sinyaller gönderir (Bir megahertz, bir milyon Hertz’e eşittir).
Uydu televizyonları daha da yüksek frekanslarda çalışır. Bu elektromanyetik dalgalar, uyduya doğru çevrili tabak şeklindeki antenler tarafından yakalanır. Radarlar, kilometrelerce ötedeki uçakların, gemilerin ve bulutların konumunu göstermek için radyo dalgalarını yansıtır. Birkaç santimetrelik dalgaboylarını kullanırlar.
Doppler radarı, yansıyan dalgaların frekansındaki dakika değişiminden, hareket eden objelerin hızını ölçer. Mikrodalga fırınlar, binlerce, milyonlarca hertz frekansa karşılık gelen birkaç milimetrelik dalgaboylarını kullanır. Radyasyon, su moleküllerinin titremesine yol açarak yiyecekleri ısıtır.
Ayrıca bunu da okuyabilirsiniz: Işık Nedir? Işık Nasıl Yayılır?
Kizilötesi Işık Ve Ötesi
Kızılötesi radyasyonun frekansı, gözle görülebilen ışığın frekansından düşüktür. Dalgaboyu, 1 mm ve 750 nanometre (bir nanometre ya da 1 nm, bir metrenin bin-milyonda biridir) arasında değişir. Sıcak objeler, kızılötesi radyasyon yayar ve kızılötesi ısı şeklinde hissedilir. Görünebilir ışık, elektromanyetik spektrumun, insan gözüyle algılanan küçük bir bölümünü oluşturur.
Renklerin spektrumu, 770 nm’deki kırmızı ışıktan 400 nm’deki mora kadar uzanır.
Elektromanyetik radyasyonun enerjisi, dalgaboyu kısalırken artar. Görülemeyen ultraviyole ışınları güneş yanıklarına yol açar ve görülebilir ışıktan daha kısa dalgaboyuna sahiptirler (100-400 nm). X-ray ışınlarının daha da kısa dalgaboyları vardır.
Bu genelde bir atomun çapından azdır (0.1 nm). Bunlar cilde ve kemiklere nüfuz eder. Gama ışınlarının enerjisi yüksektir ve bunlar metalin içindeki çatlakların görüntüsünü üretir.
Uçaklarını rotaları üzerindeki bulutların radyo dalgalarını yansıtan radar sistemleri vardır. Bir bilgisayar, ekoları analiz ederek, bulutların büyüklüğünü ve mesafesini hesaplar. Bilgisayar aynı zamanda, dolu fırtınası gibi tehlikeleri de tanımlayabilir.
Bir hastanedeki X-ışını makinesi ise, X-ışını tüpü kullanarak X-ışınlarını üretir. Isıtılmış bir kablo elektronları yayar; bunlar da metal hedefe doğru elektrik alanları tarafından hızlandırılır. Çarpışma, elektronları metal atomlarından dışarı atar. Daha ötedeki elektronlar, dışarı atılan elektronların bıraktığı boşluklara düşer. Bunu yaparken, elektronlar X-ışınları formunda enerji kaybeder.
Kaynak: hubble nasa, wikipedia
Benzer Aramalar: Elektromanyetik Spektrum Nedir kısaca, Elektromanyetik Spektrum Nedir ve özellikleri, Elektromanyetik spektrum bölgeleri, Elektromanyetik spektrum özellikleri, Elektromanyetik spektrum konu anlatimi, Elektromanyetik spektrum pdf, Elektromanyetik spektrum dalga boyları, Frekans spektrumu nedir, Işık spektrumu Nedir
Elektromanyetik Dalgalar..
Bir önceki yazımız olan Yerçekimi Nedir? Gezegenlerin Yerçekimi İvmeleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
