Enerji Nedir? Enerji Türleri ve Kullanım Alanları

Kömür, petrol ve doğalgaz, kirliliğe neden olan ve tükenmekte olan yenilenemeyen yakıtlardır. Güneş enerjisi ve hidroelektrik enerji tükenmez ve kirliliğe neden olmaz.

Her gün, güneş dünyanın üzerine büyük miktarda enerji verir. Bu enerji daha çok ısı ve ışık şeklinde bulunur. Güneş ışığı, gezegeni yaşanacak ısıda tutar. Rüzgârları meydana getirir ve daha sonra yağmur şeklinde yere düşen deniz suyunu buharlaştırır. Güneş ışığı sayesinde etrafı görebiliriz; ışık bitkilerin büyümesi için enerji ve hayvanlar için yiyecek sağlar.

Gelişmiş toplumları iletişim, üretim ve ulaşımda kullanılan türlü makinelere bağımlıdır. Bu makinelerin çok azı güneş enerjisiyle çalışır. Çoğu, fosil yakıtları yakarak ya da nükleer bölünmeyle elde edilen elektrikle çalışır. Otomobil ve kamyon gibi bunlardan bazıları, içten yanmalı motorlarda fosil yakıtlar yakar. Fosil yakıtlar ;kömür, benzin ve doğalgazı milyonlarca yıl önce yaşamış organizmaların güneş ışığından aldığı enerjiyi içerir. Fosil yakıtları enerjiyi kimyasal enerji şeklinde depolar.           

Enerjimizin çoğu, yenilenemeyen fosil yakıtlardan gelir: Kömür, petrol ve doğalgaz. Nükleer yakıt, en fazla enerjiyi üreten fosil olmayan yakıttır. Hidroelektrik güç, sudan elde edilir ve yenilenebilen enerjinin on büyük kaynağıdır. Diğer enerji kaynaklan arasında, tahta, rüzgâr gücü, güneş ve dalga enerjisi yer alır.

Fosil yakıtlar güneş ışığının enerjisiyle büyüyen bitkilerden oluşmuştur. Yandıklarında, kimyasal enerji, elektrik üretiminde kullanılan ısıya dönüşür.

Enerji Çeşitleri (Enerji Türleri) Nelerdir?

Enerji aşağıdaki kategorilendirdiğimiz maddelerden ve şekillerde üretilir. Bunlardan kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtlar ve nükleer yakıtlar yenilenemeyen ; güneş ve hidroelektrik enerjisi ise yenilenebilir enerjilerdir.

| Kömür (Yenilenemez Enerji Kaynakları)

Kömür, yaklaşık 300 milyon yıl önce yaşamış olan eğrelti otu benzeri bitkilerden oluşmuştur. Ölü bitki örtüsü, turbalıkları yaratmak için suların altına gömülmüştür. Zamanla, bazen binlerce metre kalınlığında olan, kum ve kil tortularının katmanları oluşmuş ve organik kalıntılar buraya gömülmüştür. Tortular katılaşıp kayaları oluşturmuştur. Yüksek basınç ve ısı bitki kalıntılarını kırıp kömürü meydana getirmiştir. Kömürün yüzde 90’ı karbondan, geri kalanı hidrojen, nitrojen ve sülfür içeren karbon bileşenlerinden oluşur.

| Petrol Ve Gaz (Yenilenemez Enerji Kaynakları)

Doğalgazın büyük bölümü, en basit hidrokarbon olan ve kimyasal formüllü metandır. Ham petrol, yüzlerce karmaşık hidrokarbonun karışımı olan sarı, kahve veya siyah bir sıvıdır.

Petrol ve gaz, 180 milyon yıl öncesine kadar denizlerde yaşamış organizmalardan oluşmuştur. Ölü organizmalar, deniz yatağındaki derin katmanlara yerleşmiştir. Bakteriler kalıntıları sindirmiş ve kerogen adı verilen hidrokarbon katı maddesini oluşturmuştur. Kömürün oluşumuna benzer bir işlemle, kerogenin üzerine kum ve kil tortuları yerleşmiştir. Tortu katmanının altındaki yüksek basınç ve ısı, kerogeni çürütüp doğalgaz ve petrolü yaratan daha basit hidrokarbonları oluşturmuştur.

Aynı zamanda, ölü organizmaların iskeletleri gözenekli kireçtaşına dönüştü. Bunlar oluşurken, petrol ve doğalgaz kayadaki gözeneklerden yukarı sızdı. Bazıların dünyanın yüzeyine çıkarken, çoğu gözeneksiz kaya katmanlarının altında toplandı. Daha sonra bu kayaların altında petrol ve gaz rezervleri meydana geldi.

| Fosil Yakıtlar (Fosil yakıt nedir?)

Fosil yakıtlar havada yandığında, ısı enerjisi yayan Kömür, doğalgaz ve ham petrolden yapılan yakıtların hepsi binaları ısıtmada kullanılır. Benzin ve dizel yağı motorlarda yanarak otomobiller ve diğer yakıtlar için mekanik enerji üretir. Yanma işlemi, motordaki pistonların hareket etmesini sağlayan sıcak gazları üretir. Bu şekilde, yakıttaki kimyasal enerji ısı enerjisine, daha sonra da mekanik enerjiye dönüşür. Buharlı makineler suyu, genişleyip pistonları hareket ettiren yüksek basınçlı buhara dönüştürmek için yanan yakıtları kullanır.

Fosil yakıtlar elektrik üretiminde de kullanılır. Termal elektrik santralleri, kömür, gaz ve yağyakıtı yakarak suyu kaynatır ve buhar üretir. Buharı jeneratör şaftını döndürerek elektrik üreten türbinleri çalıştırır.

Fosil yakıtlar her zaman tüketim olarak küresel birincil enerjide en büyük paya sahip olmuştur. Genel fosil yakıt tüketimi 1995–2015 döneminde yaklaşık% 51 artmış ve 2015–35 döneminde tüketimin yaklaşık% 18 daha fazla artacağı öngörülmektedir. 

Dünyadaki enerjinin çoğu petrol , kömür ve gaz gibi fosil yakıtların yakılmasıyla üretiliyor . Bu doğal kaynaklar, milyonlarca yıl önce ölen bitki ve hayvan kalıntılarından oluşuyor. Uçaklardan gazlı ocaklara kadar her şeye güç sağlamak için kullanılırlar.

Fosil yakıtların yakılması , çevreye zarar veren ve Dünya’yı olması gerekenden daha sıcak hale getiren karbondioksit gazı oluşturur . Fosil yakıtlar tükendikten sonra değiştirilemezler, bu nedenle insanlar artık yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanıyorlar.

| Nükleer Enerji (Yenilenemez Enerji Kaynakları)

Dünyanın elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’u nükleer enerjiden elde edilir. Nükleer yakıtta, uranyum ya da plütonyum atomları daha küçük atomlara ayrılırken ısı enerjisi üretir. Bu ısı daha sonra suyu kaynatmada, fırınlardan çıkan ısı da elektrik santrallerinde kullanılır. Nükleer yakıtlardaki enerji güneşten gelmez. Atomların çekirdeklerinde saklıdır ve çekirdekler bölündüğünde serbest kalır. Nükleer yakıtlar, reaktörlerde kullanıldıktan binlerce yıl sonra bile tehlikeli bir şekilde radyoaktif kalır. Bu nedenle dikkatli şekilde depolanmalıdır.

| Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nelerdir?

Fosil yakıtlar ve nükleer yakıtlar, yenilenebilir enerji kaynakları değildir. Bunlar yenilenemez enerji kaynaklarıdır. Bir gün bunlar da tükenecek. Bu yakıtlara dair başka sorunlar da vardır. Kömür madenciliği ile petrol ve gaz üretimi çevresel sorunlara neden olabilir. Fosil yakıtlar yandığında, küresel ısınmaya katkıda bulunan karbondioksit gazı üretir. Nükleer yakıtlar, çok tehlikeli atıklar üretir.

Bunun tersine, yenilenebilir enerji kaynakları tükenmeyecektir. Güneş pilleri, güneş ışığından enerji üretir ve güneş panelleri suyu ısıtır. Tahta ve diğer bitkiler, katı ve sıvı yakıt üretiminde kullanılır. Rüzgâr, dalgalar ve barajlardaki sudan yararlanarak elektrik üretilebilir. Jeotermal enerji sistemleri, yerin altındaki sıcak kayalardan çıkan buhardan elektrik ve ısı elde eder.

Bir yel değirmeni, su pompalamak için rüzgâr enerjisini kullanır. Kirliliğe neden olmaz ve enerji rezervlerini kullanmaz. Yel değirmeni büyük olduğu halde, küçük bir elektrik motoruna yetecek kadar enerji üretir.

Kaynak: Milliyet

Bir önceki yazımız olan Atom Nedir? Atomun Yapısı ve Modern Atom Teorisi başlıklı makalemizde atom ve nedir hakkında bilgiler verilmektedir.